هنگامی که افراد وارد یک دعوای حقوقی می‌شوند، معمولاً تمرکز آن‌ها بر نتیجه نهایی پرونده است؛ اما هزینه‌هایی که در فرآیند دادرسی صرف می‌شود نیز اهمیت فراوانی دارد. از جمله این هزینه‌ها می‌توان به حق‌الزحمه وکیل، هزینه دادرسی، تعرفه کارشناس رسمی دادگستری و حتی هزینه‌های ترجمه رسمی اشاره کرد. در بسیاری از موارد، این سؤال برای افراد مطرح می‌شود که آیا می‌توان این هزینه‌ها را از طرف مقابل دعوا دریافت کرد؟
پاسخ این سؤال در ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی آمده است. ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی به طرفی که خسارت دیده، این امکان را می‌دهد که در صورت اثبات تقصیر یا دفاع غیرموجه طرف مقابل، درخواست جبران خسارت کند. بنابراین، آگاهی از شرایط و ضوابط ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی می‌تواند نقش بسزایی در کاهش زیان‌های مالی ناشی از رسیدگی قضایی داشته باشد.
اگر شما نیز درگیر پرونده حقوقی هستید و تمایل دارید بدانید آیا امکان مطالبه هزینه‌ها از طرف مقابل وجود دارد یا خیر، مشاوره با یک وکیل اعاده دادرسی متخصص بهترین گزینه است.
۰۹۱۲۴۸۵۷۵۷۲
متن کامل ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی
«خواهان حق دارد جبران خسارات ناشی از دادرسی را که بر اثر تقصیر خوانده یا دفاع غیرموجه او وارد شده از دادگاه درخواست نماید، خوانده نیز می‌تواند نسبت به دعوای خواهان چنین تقاضایی نماید. دادگاه در موارد یاد شده خوانده را به جبران خسارات وارده محکوم می‌نماید…»
ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی به روشنی بیان می‌کند که هم خواهان و هم خوانده می‌توانند در صورت وارد آمدن خسارت به دلیل رفتار ناصحیح طرف مقابل، تقاضای جبران کنند. اما این موضوع مشروط بر وجود تقصیر یا دفاع غیرموجه است؛ یعنی اگر طرف مقابل بدون دلیل موجه، دعوایی را مطرح یا دفاعی را مطرح کرده باشد که صرفاً موجب اطاله دادرسی شود، دادگاه می‌تواند او را به پرداخت خسارت محکوم کند.
شرایط مطالبه خسارت طبق ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی چیست؟
وجود خسارت قابل اثبات
برای مطالبه خسارت، باید خسارت وارده به‌صورت مستند و معین باشد. نمونه‌هایی از این هزینه‌ها عبارتند از:
- هزینه دادرسی (هزینه تمبر، ابطال تمبر، هزینه رسیدگی)
- حق‌الزحمه وکیل طبق قرارداد رسمی یا تعرفه قانونی
- هزینه‌های کارشناسی و ترجمه رسمی اسناد
تقصیر طرف مقابل یا دفاع غیرموجه
کافی نیست که صرفاً هزینه‌ای صرف شده باشد. برای مطالبه آن، باید اثبات شود که:
- دعوا توسط طرف مقابل بی‌اساس و بدون دلیل منطقی مطرح شده است.
- یا دفاع وی صرفاً با هدف طولانی‌کردن دادرسی و تحمیل هزینه به طرف مقابل بوده است.
درخواست صریح در دادخواست یا لوایح
دادگاه نمی‌تواند خودسرانه و بدون درخواست، حکم به پرداخت خسارت دهد. بنابراین، تقاضای خسارت باید به‌طور صریح در دادخواست یا لوایح درج شود و به آن استناد شود.
تفاوت ماده ۵۱۵ با ماده ۵۱۹ چیست؟
| موضوع | ماده ۵۱۵ | ماده ۵۱۹ |
|---|---|---|
| نوع خسارت | خسارات ناشی از تقصیر خوانده یا دفاع غیرموجه | هزینه‌های رسمی دادرسی |
| مثال | حق‌الزحمه وکیل، هزینه تأخیر | هزینه تمبر، دستمزد کارشناس، آگهی |
ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی ناظر به خساراتی است که بر اثر رفتار ناصحیح طرف مقابل وارد شده، در حالی که ماده ۵۱۹ صرفاً ناظر به هزینه‌های معمول دادرسی است که طبق قانون باید پرداخت شود. این دو ماده معمولاً در کنار هم استفاده می‌شوند.
خسارت وکیل طبق ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی چگونه محاسبه می‌شود؟
مطابق رویه قضایی، حق‌الزحمه وکیل در صورتی قابل مطالبه از طرف مقابل است که:
- قرارداد رسمی و مکتوب وکالت وجود داشته باشد.
- مبلغ مشخصی در قرارداد ذکر شده باشد.
- یا طبق تعرفه قانونی، میزان آن محاسبه شده باشد.
برخی قضات ممکن است کل مبلغ قرارداد را نپذیرند و صرفاً مبلغی را به‌عنوان خسارت قابل مطالبه تعیین کنند. به همین دلیل، انعقاد قرارداد رسمی با وکیل، گامی اساسی برای اثبات حق مطالبه خسارت است.
تماس با گروه وکلای پارسا برای عقد قرارداد رسمی: ۰۹۱۲۴۸۵۷۵۷۲
چه خساراتی قابل مطالبه نیستند؟
برخی هزینه‌ها به‌دلایل قانونی یا رویه قضایی، قابل مطالبه از طرف مقابل نیستند، از جمله:
- خسارت معنوی (مگر با اثبات خاص و شرایط خاص)
- هزینه‌های شخصی که ارتباط مستقیم با دعوا ندارد (مانند هزینه رفت‌وآمد یا اقامت)
- هزینه‌هایی که مستند به فاکتور، قرارداد یا رسید رسمی نباشد
رویه دادگاه‌ها در پذیرش یا رد خسارات چیست؟
رویکرد سخت‌گیرانه
برخی دادگاه‌ها در پذیرش خسارات نگاهی محدود دارند و تنها هزینه‌هایی را می‌پذیرند که مستند و رسمی باشند.
رویکرد حمایتی از خواهان متضرر
در مقابل، برخی دیگر از محاکم، اگر تشخیص دهند که خواهان واقعاً متضرر شده و دفاع خوانده بی‌مبنا بوده، بر اساس ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی حکم به پرداخت خسارت می‌دهند.
نکات مهم برای افزایش احتمال موفقیت در مطالبه خسارت
تنظیم دادخواست یا لایحه دقیق که در آن به ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی استناد شده باشد ضمیمه‌کردن مدارک مالی مانند فاکتور هزینه دادرسی، قرارداد وکالت، رسید کارشناسی مشاوره و همراهی با وکیل حقوقی متخصص در امور دعاوی مالی و حقوقی
گروه وکلای پارسا همراه شماست: ۰۹۱۲۴۸۵۷۵۷۲
سوالات متداول درباره ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی
آیا می‌توان هزینه وکیل را از طرف مقابل گرفت؟
بله، اگر تقصیر یا دفاع غیرموجه طرف مقابل اثبات شود و قرارداد رسمی با وکیل داشته باشید.
اگر دادگاه خسارت را نپذیرد، امکان اعتراض هست؟
بله، با تنظیم دادخواست تجدیدنظر می‌توانید نسبت به رأی اعتراض کنید.
چه زمانی باید درخواست مطالبه خسارت داد؟
در اولین فرصت، یعنی در دادخواست اولیه یا در لوایح دفاعیه حتماً باید به مطالبه خسارت اشاره شود.
آیا خسارت شامل سود تأخیر در پرداخت هم می‌شود؟
در موارد خاص و با استناد به قرارداد یا قانون، می‌توان مطالبه تأخیر تأدیه نیز کرد.
هزینه‌های دعوا را از مقصر اصلی پس بگیرید
قانونگذار با درج ماده ۵۱۵ در قانون آیین دادرسی مدنی، راه را برای جبران خسارات وارده به طرف بی‌تقصیر هموار کرده است. در صورتی که بتوانید اثبات کنید طرف مقابل با رفتار نادرست خود موجب ورود ضرر شده، می‌توانید بخشی از هزینه‌های دادرسی، حق‌الوکاله و سایر مخارج را از او مطالبه کنید.
برای بررسی دقیق پرونده خود و برآورد شانس دریافت خسارت، همین حالا با وکیل کیفری متخصص مشاوره بگیرید: ۰۹۱۲۴۸۵۷۵۷۲
The post ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی appeared first on گروه وکلای پارسا.